Bạn có bao giờ thắc mắc rằng luật MMA Việt Nam và UFC có gì khác nhau, hay tại sao một số kỹ thuật lại được phép ở giải đấu này mà bị cấm ở giải kia không? Nếu bạn là một người hâm mộ võ thuật tổng hợp, chắc hẳn đã từng có những câu hỏi như vậy. Bản thân mình, một người đã theo dõi và tìm hiểu khá kỹ về MMA, cũng từng rất tò mò về sự khác biệt trong luật lệ giữa các giải đấu, đặc biệt là giữa một đấu trường quốc tế tầm cỡ như UFC và các giải đấu nội địa ở Việt Nam.

Khi MMA Mới Chân Ướt Chân Ráo Đến Việt Nam

Thú thật, những ngày đầu khi MMA còn là một khái niệm khá mới mẻ ở Việt Nam, chúng ta hầu như chỉ biết đến luật của UFC, đơn giản vì đó là giải đấu lớn nhất và phổ biến nhất trên thế giới. Hồi đó, mọi người xem UFC và mặc định rằng đó chính là “luật MMA” chung cho tất cả. Mình nhớ có lần, khi xem một trận đấu nghiệp dư ở Việt Nam, thấy võ sĩ sử dụng một số kỹ thuật mà mình nghĩ là bị cấm trong UFC, mình đã khá bất ngờ và tự hỏi liệu có phải họ không nắm rõ luật hay không. Hóa ra, đó chính là lúc mình nhận ra rằng, luật lệ có thể không hoàn toàn giống nhau ở mọi nơi.

Thời điểm đó, các giải đấu MMA ở Việt Nam còn rất sơ khai, chưa có một hệ thống luật lệ chuẩn hóa và thống nhất. Đôi khi, các quy tắc được áp dụng chỉ mang tính chất tạm thời, điều chỉnh để phù hợp với trình độ võ sĩ và điều kiện tổ chức. Điều này dẫn đến sự thiếu đồng bộ và đôi khi gây khó hiểu cho cả võ sĩ lẫn khán giả.

Sự Khác Biệt Giữa Hai Triết Lý Luật Lệ

Để dễ hình dung hơn, hãy cùng mình đi sâu vào những điểm khác biệt chính giữa luật của UFC (Luật Thống nhất MMA – Unified Rules of Mixed Martial Arts) và một số quy định hiện hành tại các giải đấu MMA Việt Nam, mà tiêu biểu là Lion Championship.

Một trong những điểm khác biệt lớn nhất nằm ở triết lý và mục tiêu. UFC, với lịch sử phát triển lâu đời và mục tiêu tìm kiếm võ sĩ toàn diện nhất, đã xây dựng một bộ luật rất chặt chẽ, tối ưu hóa sự an toàn cho võ sĩ nhưng vẫn đảm bảo tính đối kháng kịch tính. Ngược lại, các giải đấu ở Việt Nam, trong giai đoạn đầu, có thể điều chỉnh luật để phù hợp với trình độ phát triển của võ sĩ nội địa, ưu tiên khuyến khích sự phát triển kỹ năng và giảm thiểu rủi ro chấn thương nghiêm trọng cho những người mới làm quen với bộ môn này.

Mình sẽ lấy ví dụ cụ thể về một vài điểm khác biệt thường thấy:

  • Đòn chỏ (Elbows): Trong UFC, đòn chỏ được phép sử dụng ở mọi tư thế, cả khi đứng đánh và khi đối thủ nằm dưới sàn (ground and pound). Đây là một trong những vũ khí lợi hại, tạo ra sát thương lớn và thường gây rách mặt, chảy máu. Tuy nhiên, ở một số giải đấu MMA Việt Nam trong giai đoạn phát triển ban đầu, đặc biệt là ở các hạng cân nghiệp dư hoặc các giải đấu dành cho người mới, đòn chỏ có thể bị hạn chế hoặc cấm hoàn toàn để bảo vệ võ sĩ khỏi những chấn thương không đáng có. Mình từng chứng kiến một trận đấu mà võ sĩ chỉ có thể sử dụng đòn đấm và gối khi đối thủ nằm xuống, điều này khác biệt rõ rệt so với những gì mình thường thấy ở UFC.
  • Đòn gối khi đối thủ quỳ/nằm (Knees to a grounded opponent): Đây là một trong những điểm gây tranh cãi nhiều nhất. Trong UFC, đòn gối vào đầu đối thủ khi họ đang nằm hoặc quỳ ba điểm chạm sàn (ví dụ: hai tay và một gối chạm sàn) là bị cấm (còn gọi là “12-6 elbow” – chỏ từ trên xuống thẳng đứng cũng bị cấm). Quy định này được đặt ra để bảo vệ võ sĩ khỏi chấn thương cột sống và não nghiêm trọng. Tuy nhiên, ở một số giải đấu châu Á như ONE Championship (và đôi khi là một số giải đấu ở Việt Nam tùy theo điều lệ), đòn gối vào đầu đối thủ đang quỳ hoặc nằm có thể được phép, miễn là không phải tư thế “12-6”. Sự khác biệt này đòi hỏi võ sĩ phải hết sức linh hoạt trong việc điều chỉnh kỹ thuật của mình khi thi đấu ở các giải khác nhau.
  • Thời gian thi đấu và số hiệp: UFC thường có các trận đấu 3 hiệp (mỗi hiệp 5 phút) cho các trận thông thường và 5 hiệp (mỗi hiệp 5 phút) cho các trận đấu chính hoặc tranh đai. Ở Việt Nam, các giải đấu có thể điều chỉnh thời gian hiệp và số hiệp để phù hợp hơn với thể lực của võ sĩ Việt, đặc biệt là ở những hạng cân trẻ hoặc những người mới tham gia. Điều này giúp các võ sĩ có thời gian làm quen với cường độ thi đấu và tránh kiệt sức quá sớm.
  • Lồng đấu (Cage) và sàn đấu (Ring): UFC luôn sử dụng lồng bát giác (Octagon). Trong khi đó, các giải đấu ở Việt Nam có thể sử dụng cả lồng và sàn đấu hình vuông hoặc hình tròn, tùy thuộc vào điều kiện và quy mô tổ chức. Việc quen thuộc với môi trường thi đấu cũng là một yếu tố quan trọng mà võ sĩ cần lưu ý.

Tác Động Của Luật Lệ Đến Chiến Thuật Thi Đấu

Những khác biệt về luật lệ này không chỉ là chi tiết nhỏ mà ảnh hưởng trực tiếp đến chiến thuật và cách các võ sĩ tập luyện. Một võ sĩ chuẩn bị thi đấu theo luật UFC sẽ phải tập trung vào việc phòng thủ và tấn công hiệu quả với đòn chỏ, đồng thời tuyệt đối tránh các tình huống phạm luật như đòn gối vào đầu đối thủ khi đang nằm. Ngược lại, nếu thi đấu ở một giải cho phép đòn gối, họ có thể tập luyện để tận dụng lợi thế đó.

Mình từng nghe một võ sĩ Việt Nam chia sẻ rằng, việc chuyển đổi giữa các bộ luật đôi khi khá khó khăn. Anh ấy phải mất một thời gian để “reset” lại những thói quen đã ăn sâu vào tiềm thức, đặc biệt là những kỹ thuật đã bị cấm ở giải đấu này nhưng lại được phép ở giải đấu khác. Sự linh hoạt trong việc thích nghi với luật lệ mới là một kỹ năng quan trọng mà mỗi võ sĩ chuyên nghiệp cần có.

Sự Phát Triển Và Chuẩn Hóa Ở Việt Nam

Trong những năm gần đây, với sự phát triển mạnh mẽ của các giải đấu như Lion Championship, luật MMA ở Việt Nam đang dần được chuẩn hóa và tiệm cận hơn với các quy định quốc tế. Các nhà tổ chức đang nỗ lực xây dựng một hệ thống luật lệ thống nhất, rõ ràng, vừa đảm bảo an toàn cho võ sĩ, vừa nâng cao tính chuyên nghiệp và hấp dẫn của các trận đấu. Điều này là vô cùng cần thiết để MMA Việt Nam có thể hội nhập sâu rộng hơn với làng MMA thế giới.

Việc so sánh luật MMA Việt Nam và UFC không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bộ môn này mà còn thấy được sự nỗ lực không ngừng nghỉ của những người làm MMA ở Việt Nam trong việc xây dựng và phát triển một nền tảng vững chắc cho các võ sĩ. Với những bước tiến hiện tại, mình tin rằng ngày càng nhiều võ sĩ Việt Nam sẽ có cơ hội thử sức mình ở những đấu trường lớn hơn, mang theo bản lĩnh và kỹ năng được rèn giũa từ chính những giải đấu trong nước.